Tránh gặp phải Rotors và Turbulence

Tránh gặp phải Rotors và Turbulence
Đặng Quốc Tuấn dịch

Rotors và turbulence tạo ra khi gió thổi qua bất kỳ vật nào gặp phải trên đường mà làm cho gió không thổi qua dễ dàng được. Khi gió thổi qua những vật này, nó sẽ tạo ra các xoáy cuộn dữ dội. Khi gió mạnh lên thì mức độ nguy hiểm của rotor cũng tăng lên theo. Bờ mép các vật càng sắc thì khi gió thổi qua sẽ tạo turbulence càng mạnh. Sau đây là một số những điểm dễ kích tạo rotor:

-Bờ mép ngang
-Bờ mép dọc
-Đỉnh núi
-Cây cối
-Nhà cửa, công trình xây dựng
-Đá
-Bất kỳ vật nào cản gió và có mép cạnh!!!

Khi bay ở các điểm bay sát biển và núi ta cần nắm rõ vùng đó và quen với di chuyển của các luồng khí theo các hướng khác nhau:

-Hiểu và có thể hình dung ra được các điểm tạo rotor và các vùng có thể có rotor.
-Có thể hình dung ra được sự thay đổi về vị trí của rotor dựa trên hướng gió hiện tại.
-Tiếp tục theo dõi hướng gió và tốc độ của gió để cập nhật các thông tin và hiểu biết của mình bất cứ khi nào hướng và tốc độ gió thay đổi.
-Bay một cách cảnh giác để tránh gặp trực tiếp turbulence.

Rotor tương tự như các vùng xoáy nước trong nước. Một cách để hiển thị chỗ có rotor là thử hình dung nước chảy theo hướng gió thổi và xem chỗ nào dòng chảy có xoáy, tương tự như không khí tạo bởi các điểm kích tạo rotor. Bất cứ chỗ nào có điểm kích tạo, hãy hình dung địa hình xuôi theo chỗ có điểm kích tạo bị tác động thế nào bởi gió xoáy. Nếu rotor di chuyển về phía đoạn dốc sau điểm kich tạo thì luồng khí trong đó có rotor sẽ bị chệch hướng lên trên cao. Rotor cũng sẽ tràn vào các điểm trũng thấp nữa. Thermal cũng có thể đưa rotor lên cao trong không khí.

Trên vách núi có vùng dốc phẳng hoặc trũng thấp sau mép núi, rotor sẽ nổi lên ở góc khoảng 20 độ. Nếu có một vách núi hoặc đoạn dốc sau một điểm kích tạo rotor phía trước, thì rotor sẽ nổi lên với góc cao hơn. Hiểu cách dự đoán các điểm kích tạo rotor và chỗ nào rotor sẽ di chuyển là một quá trình liên tục khi ta bay. Nếu ta ở đầu gió của bất kỳ điểm kích tạo rotor nào thì ta sẽ không bao giờ bị bay vào rotor cả. Khi ta hạ cánh trên đỉnh (top-landing) của bất kỳ ngọn núi hay vách núi nào, việc tìm hiểu và nhận định chỗ nào rotor sẽ được tạo ra và di chuyển là hết sức cần thiết để tránh bay vào vùng turbulence tạo bởi các điểm kích tạo này. Hạ cánh trong điều kiện gió lớn trên đỉnh là cực kỳ nguy hiểm nếu vòm dù gặp phải rotor. Thà cuốc bộ từ bãi biển còn hơn là hạ cánh top landing trong điều kiện có rotor mạnh dữ dội.

Nếu một vách núi có điểm phẳng (ví dụ như con đường hoặc đường mòn phẳng) chạy dọc theo sườn vách núi, thì luồng gió sẽ đi ngược lên theo vách núi và mép của con đường sẽ tạo thành rotor. Nếu vách núi ở trên con đường là dốc thì rotor sẽ lên theo phía trên vách theo triền dốc. Bay hoặc ‘cà sát’ vách núi gần những chỗ kích tạo như vậy là vấn đề hết sức phổ biến không chỉ của phi công mới mà thậm chí cả những phi công có kinh nghiệm cũng mắc phải.

Rotors tiêu tán khi di chuyển theo chiều gió. Khi có gió nhẹ dưới 20 km/h, khoảng 200 – 300 m theo chiều gió của một vách núi dốc đứng (tùy theo mức độ sắc cạnh của bờ vách và chiều cao thẳng đứng của vách núi và mối quan hệ giữa chiều cao và điểm hạ cánh), ta có thể bay đủ xa theo chiều gió để tránh bị vào vùng rotor. Vào ngày gió mạnh, rotor có thể đi khá xa tới 10 lần độ cao của điểm kích tạo rotor. Hầu hết các điểm bay ridge soaring có khu vực hạ cánh ở chỗ vách núi nơi mà vòm dù có thể an toàn trên cao các điểm có xoáy khí khi cất cánh và hạ cánh.

Ở một số điểm bay trong điều kiện gió nhẹ và trung bình, ta có thể hạ cánh đủ xa khỏi vách núi theo chiều gió để rotor đã tiêu tán

đủ để cho phép hạ cánh an toàn. Thông tin của ‘thổ dân’ là quy tắc vàng khi bay ở điểm bay mới. Luôn tìm hỏi ‘thổ dân’ xem chỗ nào là tốt nhất để hạ cánh, các điều kiện và tình huống có thể thay đổi phương án của ta. Điểm quan trọng cần nhớ là chớ để vòm dù gặp phải rotor ở những điểm gần với các điểm kích tạo để có thể bị xẹp vòm dù hoặc mất khả năng điều khiển để chuẩn bị hạ cánh.

Các phi công đôi khi có thể bị rắc rối với bờ vách núi thẳng đứng. Nếu gió thổi chéo và người phi công cố gắng tìm cách trụ lại gần bờ vách thẳng, đây gọi là ‘cà’ sát mép. Nhưng nếu có mép đứng hoặc thậm chí là ngang trên vách núi hoặc bất cứ cái gì ở đầu gió trước chỗ ta đang bay thì có thể xuất hiện rotor.

Do vậy ngày nào mà có gió cạnh, ta cần biết các điểm tạo rotor và cho phép mình có một khoảng an toàn đủ để tránh các điểm tạo rotor này vì nó có thể tạo ra turbulence.

Nguồn : Preventing Encounters with Rotors and Mechanical Turbulence © Jeff Greenbaum

Bình luận

comments