Tối ưu hóa thiết bị bay của bạn – Đai ngồi
Tối ưu hóa thiết bị bay của bạn: Đai ngồi
Steve Uzochukwu phân tích cách làm thế nào để có tính năng và hiệu suất tốt nhất đối với các trang thiết bị của bạn. Steve Uzochukwu là một trong những phi công giàu kinh nghiệm nhất của Anh, đã bay diều lượn, cánh cứng và dù lượn gần 20 năm.
Không có khả năng kiếm được đai ngồi thi đấu. Hãy thử làm theo hướng dẫn tối ưu hóa của chúng tôi. Ảnh: Michel Ferrer
Ba vị trí của đai ngồi: i) Khu vực phía trước càng lớn, lực cản càng lớn với tư thế ngồi thẳng đứng; ii) Tư thế ngả với chân ở dưới; iii) Tư thế ngả & sử dụng thanh để chân
Nếu bạn chú ý đến những cuộc trao đổi ở trên điểm cất cánh hoặc các diễn đàn thì có thể thấy một chủ đề nổi bật trong dù lượn thường được nói đến đó là làm thế nào để mua được các bộ trang thiết bị tốt để bay tốt hơn. Những trao đổi đó bao gồm tất cả mọi thứ chúng ta đang bàn đến, nhưng chủ yếu tập trung vào cánh dù tốt với tính năng cao hơn, đai ngồi được bố trí hợp lý hơn, và các thiết bị mà có thể cho bạn biết thêm nhiều thông tin về khoảng không mà bạn đang bay trong đó.
Ta đang tìm cách để có thêm những kinh nghiệm bay tốt hơn, và trong một chừng mức nào đó, ta có thể có được do có trang thiết bị tốt hơn. Tuy nhiên, sẽ chẳng có giá trị gì khi nâng cấp để có thêm các tính năng nếu bạn không khai thác được hầu hết [tính năng] của các trang thiết bị mình hiện có.
Điều chỉnh đai ngồi có thể cho bạn thêm 0,3 đến 0,5 khả năng lượn chẳng hạn – cùng một mức vượt trội về tính năng mà bạn có thể có được từ một cánh dù mới kết hợp với chiếc đai ngồi cũ của bạn.
Trong loạt bài này, ta sẽ xem xét cách làm thế nào để tối ưu hóa bộ trang thiết bị để đạt được tính năng tốt nhất của nó. Việc điều chỉnh đai ngồi sẽ được xem xét trong giới hạn của nhà sản xuất quy định – ta sẽ không làm bất cứ điều gì ngoài khoảng thông số đã được kiểm định, hoặc có những sửa đổi lớn nào.
NHỮNG YẾU TỐ CƠ BẢN
Trước tiên, phi công, đai ngồi, cánh dù và các bộ phận khác phải được kiểm tra để chắc chắn là chúng hoạt động tốt. Mọi người cho rằng các tính năng có được là liên quan đến cánh dù, nhưng bạn sẽ đạt được hơn rất nhiều chỉ đơn giản bằng những điều chỉnh đối với tác động của phi công và đai ngồi.
Bắt đầu bằng việc bảo quản cánh dù. Hãy kiếm túi túm để đựng cho những ngày dù được gấp cất đi và không bay và dùng bao đựng vòm dù dài để bảo quản cánh dù nhằm bảo vệ các vách bằng Mylar là cái sẽ tạo hình cho mép trước của cánh dù. Bạn không cần phải có một cái bao đặc biệt cho mục đích này mà chỉ cần có cái để giúp cho việc gấp và bảo quản dù nhanh chóng và dễ dàng. Gấp cánh dù một cách cẩn thận, và không để ở nơi ẩm ướt.
ĐAI NGỒI
Đai ngồi không phải là thiết bị đầu tiên mà hầu hết các phi công mới muốn tìm kiếm tính năng tốt hơn. Nhưng các nhà sản xuất dù lượn cho rằng sự khác biệt giữa việc sử dụng đai ngồi tồi nhất so với đai tốt nhất có thể là 1,0 điểm trên thang giá trị độ lượn. Vì vậy, bạn có thể đạt được rất nhiều bằng cách có một đai ngồi tốt.
Bắt đầu bằng sự thoải mái. Bạn không thể bay thực sự ở quãng đường dài với một đai ngồi không thoải mái. Cảm giác thoải mái trong đai ngồi có nghĩa là bạn ngồi thoải mái hơn và thích thú với việc bay. Vào mùa đông bạn nên tìm một nơi nào đó để treo đai ngồi lên. Đánh dấu tất cả các vị trí trên dây đai bằng bút đánh dấu hoặc quấn băng dính, để có thể điều chỉnh lại về vị trí ban đầu nếu cần thiết. Đọc tài liệu hướng dẫn sử dụng đai ngồi để hiểu rõ chức năng và mục đích sử dụng của tất cả các dây đai. Đảm bảo là bạn biết rõ về tất cả các dây đai – một số đai ngồi như đai nhẹ của Sup’Air có một dây đai nhỏ ở dưới tấm ngồi giúp điều chỉnh mức độ ngồi nông sâu trong đai ngồi – điều này tạo ra sự khác biệt lớn về mức độ thoải mái trong những chuyến bay dài.
Treo đai ngồi với khoảng cách đủ cao so với mặt đất để thực hiện động tác ngồi vào và thoát ra khỏi đai ngồi để xem bạn có thể cải thiện sự thoải mái hay không. Phải chắc là mọi điều chỉnh với đai ngồi vẫn phải cho phép bạn thoát khỏi đai ngồi và tiếp đất dễ dàng. Cũng phải chắc là bạn không bị mất đi sự thoải mái hoặc bị căng chật khi đứng trên mặt đất.
Nếu bạn gặp phải vấn đề thì nên trao đổi với huấn luyện viên hoặc phi công có kinh nghiệm có đai ngồi tương tự, tìm hiểu thông tin trên các diễn đàn để xem có ai đó đã gặp phải vấn đề tương tự và có thể đưa ra các giải pháp nào không. Một vấn đề tôi gặp phải với một số đai ngồi loại nhẹ khi bỏ các vật dụng vào ngăn chứa sau lưng quá đầy có thể làm cho ta khó khăn khi chui vào đai sau khi cất cánh.
THANH TĂNG TỐC
Sử dụng đúng đắn thanh tăng tốc là hết sức quan trọng. Để sử dụng nó cho tốt đòi hỏi ta phải thực hiện chuyển động đạp thanh tăng tốc một cách trơn
tru và dễ dàng.
Phi công đôi khi phàn nàn về
việc phải tốn nhiều sức lực và cho rằng vấn đề đó là do cánh dù. Trong thực tế, rất có thể là các pu-li không quay tự do hoặc hệ thống tăng tốc dùng dây có đường kính không phù hợp với các các pu-li.
Tôi thấy là các pu-li nhỏ hơn sử dụng trong đai ngồi có vẻ là hoạt động tốt với dây đường kính 3mm. Cũng như với đường kính của dây, tiết diện dây dường như cũng có ảnh hưởng đáng kể. Tôi đã bị khổ sở nhiều vì phải đạp rất nặng thanh tăng tốc do sử dụng sợi dây có tiết diện không phải là tròn. Nếu pu-li bị cứng thì chỉ cần bơm một chút dầu bôi trơn silicon (khi khô sẽ tạo bề mặt trơn nhưng không để lại vết dầu) sẽ cải thiện tình hình.
Khi hệ thống tăng tốc đã nhẹ hơn trong quá trình sử dụng thì ta phải học cách sử dụng nó hết sức cẩn thận. Nó sẽ có tác dụng tốt nhất khi bay ngược gió hoặc bay vào vùng ‘tụt’. Chừng nào bạn chưa sử dụng thành thạo hệ thống tăng tốc thì sẽ không thể khai thác hết tiềm năng của cánh dù có cấp trên EN B/LTF1-2.
HÌNH DÁNG HÌNH HỌC
Hãy xem xét hình dáng hình học bên ngoài của bạn. Tỷ lệ lượn của ta chính là tỷ lệ nâng/cản của cánh dù và kết hợp với người phi công. Lực nâng là hầu như bằng trọng lượng cơ thể (nhưng không hoàn toàn giống với một cánh dù) và xấp xỉ không đổi. Giảm cản hình học do đó làm tăng góc lượn.
Làm thế nào ta có thể giảm được lực cản? Có một cách là giảm diện tích tiếp xúc với dòng khí. Cách khác là làm cho không khí dễ dàng chia tách hơn ở phía trước và nhập trở lại với nhau ở đằng sau ta mà không tạo ra nhiễu loạn. Đó là vùng phía sau phi công khi thử nghiệm trong ống khí động học cho thấy đối với đai ngồi ta vẫn còn có rất nhiều chỗ để cải thiện. Phi công người Pháp Patrick Berod đã viết một bài báo trong tạp chí tiếng Pháp về bay với tư thế ngả bán phần, với vị trí để chân được bố trí cẩn thận nhằm tăng hiệu suất. Nunio Virgilio người Bồ Đào Nha đã nghiên cứu vấn đề này thành
một phần luận án kỹ sư của mình và đo lực cản của các tư thế ngồi khác nhau.
Một nghiên cứu trong ống khí động học ở Đức cũng mang lại một số kết quả hữu ích. Chúng bao gồm:
- Tư thế ngồi hoàn toàn thẳng lưng sang ngả bán phần ở đúng góc giúp giảm lực cản đến 30%;
- Đặt chân đúng có thể làm giảm lực cản thêm 4%, và sử dụng bao chân giảm lực cản thêm 6%;
- Chân đung đưa và tay chìa ra ngoài ở trong dòng khí chính (ngược với giấu ở phía sau dây điều khiển) làm tăng lực cản.
BƯỚC VÀO VÀ BƯỚC RA
Chân của bạn có thể đặt trên thanh để chân. Rất nhiều đai ngồi bán kèm thanh để chân dưới dạng phụ kiện và bạn phải trả thêm chút ít. Nhưng hãy cẩn trọng với việc lắp thanh để chân vào đai ngồi trong trường hợp không thiết kế chỗ để lắp mà không tham khảo ý kiến của nhà sản xuất. Khi thiết kế người ta phải nghiên cứu lực kéo của thanh để chân được phân bố cẩn thận lên đai ngồi. Nên thử nghiệm với thanh để chân đã lắp vào vị trí – điều này tốt nhất nên được thực hiện trong điều kiện gió đều và nhẹ, để cách bố trí thanh để chân đã được thử đi thử lại trước khi bay thermal.
Trong khi nghịch ngợm với đai ngồi, cần nhớ là không nên có bất kỳ điều chỉnh nào với đai ngồi ngoài phạm vi cho phép của nhà sản xuất.
Và khi bay, cần chú ý là đai ngồi ngả nhiều về sau sẽ có cảm giác rất khác. Nên tiến hành dần dần, đầu tiên hãy cố gắng ngả một chút, rồi sau đó sử dụng thanh để chân khi bạn lướt ở tốc độ cao nhất (trim speed) . Để có kết quả tốt nhất, cơ thể bạn phải ở tư thế nằm dài và cần phải chỉnh theo dòng khí.
Nguồn: tạp chí Cross Country số 118